Do zarażenia płodu dochodzi prawie wyłącznie w przypadku pierwotnego zarażenia ciężarnej i po przedostaniu się pasożyta przez łożysko do płodu. Przebycie przed ciążą zarażenia Toksoplasma gondii łączy się z nabyciem wystarczającej odporności aby nie doszło do rozwoju choroby i tylko w przypadkach ciężkiego upośledzenia odporności może dochodzić do reaktywacji infekcji i transmisji do płodu.
Toksoplazmoza jest chorobą pasożytniczą, wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Zarażenie Toxoplasma gondii nie jest równoznaczne z chorobą, gdyż najczęściej przebiega bezobjawowo. Rzadko występują gorączka, obrzęk węzłów chłonnych i objawy grypopodobne. Jeśli przebiega objawowo może mieć postać oczną, węzłową lub uogólnioną.
W ciągu 5 dni po opuszczeniu organizmu żywiciela oocysta dzieli się – w jej wnętrzu powstają komórki Toxoplasma gondii zwane sporozoitami. Dopiero oocysta zawierająca sporozoity jest inwazyjna czyli zdolna do zarażenia następnego żywiciela. Oocysty wydalane przez kota są odporne na niesprzyjające warunki środowiskowe oraz inaktywację chemiczną i zachowują zdolność inwazyjną w glebie do roku, w wodzie nawet do kilku lat. Warto zaznaczyć, że kot choć w okresie zarażenia wydala miliony oocyst choruje tylko raz i to przez okres 14 dni.
Do zarażenia kolejnego żywiciela oocystą dochodzi drogą pokarmową. Zawarte w oocyście pierwotniaki są uwalniane z osłonki w jelicie cienkim. Większość z nich jest niszczona przez układ odpornościowy. Pozostałe wnikają do komórek żernych (makrofagów) i mnożą się w nich przez podział. Osobniki potomne, tzw. tachyzoity są przenoszone w tych komórkach poprzez krew lub chłonkę - do węzłów chłonnych, mięśni szkieletowych i gładkich, mięśnia sercowego, mózgowia, rdzenia kręgowego, gałki ocznej i innych narządów. Tam rozmnażają się wewnątrz komórek danego narządu. Po pewnym czasie w narządach powstają owalne lub okrągłe cysty tkankowe zawierające tysiące pierwotniaków (tzw. bradyzoity). Cysty tkankowe są inwazyjne przez wiele lat dla tego samego żywiciela (np. po rozpadzie cysty) lub innego żywiciela – zjadającego tkanki z cystami.
Toksoplazmoza jest chorobą zakaźną wywoływaną przez pasożyta Toxoplasma gondii. Objawy tej choroby mogą się znacznie różnić w zależności od stanu zdrowia i systemu odpornościowego osoby zarażonej. Wiele osób zarażonych toksoplazmozą nie doświadcza żadnych wyraźnych objawów, szczególnie te z silnym systemem odpornościowym. Jednak w niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym, objawy mogą być bardziej wyraźne i poważne.
Łagodne objawy grypopodobne:
Gorączka
Bóle mięśni
Zmęczenie i uczucie ogólnego rozbicia
Ból gardła
Powiększenie węzłów chłonnych, szczególnie wokół szyi
Objawy u osób z osłabionym układem odpornościowym:
Zaostrzenie objawów grypopodobnych
Bóle głowy
Dezorientacja lub zmiany w zachowaniu
Napady drgawkowe
Poważne problemy z koordynacją
Wpływ na ciężarne i noworodki:
U kobiet w ciąży, toksoplazmoza może nie dawać wyraźnych objawów, ale może być przekazana do płodu, co potencjalnie prowadzi do poważnych komplikacji, takich jak uszkodzenie mózgu, ślepota, lub inne problemy rozwojowe u dziecka.
Podstawą diagnostyki u kobiet w ciąży są badania serologiczne (oznaczanie swoistych przeciwciał klasy IgG i IgM najczęściej za pomocą testu immunoenzymatycznego ELISA) w kierunku toksoplazmozy. Należy je wykonać możliwie jak najwcześniej (podczas pierwszej wizyty u lekarza ginekologa-położnika).
Zachowując proste środki ostrożności w opiece nad swoim kotem nie musisz obawiać się zarażenia od swojego ulubionego zwierzęcia, nie ma więc powodów do pozbywania się go z domu na okres ciąży!
Stosując poniższe zasady higieniczne możesz skutecznie zapobiegać toksoplazmozie u siebie i swojego nienarodzonego dziecka:
Nie należy spożywać surowego lub niedogotowanego mięsa. Mięso przeznaczone do spożycia powinno być przygotowane w odpowiedniej temperaturze. Zaleca się stosowanie termometru do pomiaru temperatury wewnątrz przygotowanego mięsa, aby upewnić się, że cała porcja poddana została odpowiedniej obróbce termicznej. Wołowinę, jagnięcinę i cielęcinę należy przygotowywać w temperaturze co najmniej 62°, wieprzowinę, mięso mielone i dziczyznę w temperaturze co najmniej 71°, zaś drób (w całości) w temperaturze co najmniej 82°. Po pracy w kuchni należy umyć dokładnie ręce wodą z mydłem. Do obróbki mięsa najlepiej stosować osobną tacę (szklaną).
Przed spożyciem należy umyć dokładnie i obrać owoce i warzywa.
Deski do krojenia, naczynia, lady, przybory kuchenne i ręce należy myć w ciepłej wodzie z mydłem po kontakcie z surowym mięsem, drobiem, owocami morza i nie umytymi owocami lub warzywami.
Podczas kontaktu z ziemią (praca w ogrodzie, na działce) zaleca się używanie rękawic gumowych, a później dokładne umycie rąk wodą z mydłem.
Należy zabezpieczyć piaskownice dziecięce, gdyż służą kotom chętnie do defekacji.
Zaleca się karmienie kotów przygotowaną komercyjnie karmą, a nie surowym mięsem. Kuwetę należy sprzątać codziennie w gumowych rękawiczkach, a potem dokładnie umyć ręce wodą z mydłem.
Należy unikać picia surowej wody, zwłaszcza w czasie podróży.
