Kiedy pies nagle zaczyna kuleć lub chodzi z podniesioną tylną nogą to znak, że mogło dojść do zerwania więzadła krzyżowego. Przed Tobą kompendium wiedzy na temat zerwania więzadła krzyżowego u psa. Sprawdź, co powinieneś wiedzieć, żeby dobrze zdiagnozować i prawidłowo leczyć swojego pupila.
Pies jest zbudowany tak jak człowiek – z przodu ma ręce, a z tyłu nogi. Dlatego ma 2 kolana, a nie 4. Więzadło może się zerwać w lewej lub prawej nodze.
Więzadło krzyżowe znajduje się między kością piszczelową a udową. Są to 2 pasma krzyżujące się ze sobą, stąd ich nazwa.
Więzadło krzyżowe może być przednie lub tylne. Najczęściej u kotów i psów zrywa się więzadło krzyżowe przednie. Dzieje się tak dlatego, że jest zbudowane z większej liczby partii więzadłowych niż tylne (tzn. że w środku jest więcej niż jedna nitka).
Więzadło krzyżowe przednie odpowiada za stabilizację stawu kolanowego – zapobiega przesuwaniu się kości goleniowej do przodu względem kości udowej.
Więzadło krzyżowe tylne odpowiada za zapobieganie przesuwania się kości goleniowej do tyłu względem kości udowej.
Więzadło może się naderwać, może się rozciągnąć lub zerwać.
Zerwanie więzadła krzyżowego u zwierząt jest związane ze zmianą struktury tego więzadła. Traktuje się je bardziej jak chorobę zwyrodnieniową niż jak urazówkę u ludzi.
Człowiek zrywa więzadło zazwyczaj urazowo – jeżdżąc na nartach, grając w kosza, uczestnicząc w wypadku komunikacyjnym. Dochodzi do uderzenia bardzo dużej siły między kością udową a kością piszczelową i wtedy to więzadło się zrywa.
U zwierząt jest inaczej. Wynika to z ich anatomii.
Więzadło krzyżowe u psa jest zawsze napięte. Dzieje się tak dlatego, że kość udowa względem kości piszczelowej jest położona pod kątem 135 stopni, a nie tak jak u ludzi – w pozycji pionowej. Kiedy człowiek leży i noga jest prosto, pasma więzadłowe są rozluźnione.
Natomiast u psa kość udowa w stosunku do kości piszczelowej jest stale wypychana przez układ mięśniowo-szkieletowy, a tym samym więzadło krzyżowe przednie i tylne są zawsze napięte. Dlatego jest dużo łatwiej o urazy tych więzadeł.
Zerwanie więzadła krzyżowego u psa czy kota jest spostrzegane przez właścicieli jako zdarzenie nagłe i jednostronne (zrywa się zazwyczaj jedno więzadło na raz).
Jednak do uszkodzenia więzadła dochodzi dużo wcześniej.
Składają się na to wszystkie mikrourazy wieku szczenięcego i wczesnomłodzieńczego, które powodują przebudowę struktury więzadłowej i tkanki kolagenowej sprężystej. W miejscu urazu powstaje tkanka bliznowata i, jeśli dojdzie do zdarzenia przeciążającego kolano, to więzadło się zrywa.
Większość historii, które ludzie opowiadają w gabinecie o tym, jak doszło do zerwania więzadła, to sytuacje nieadekwatne do uszkodzeń, które powstały.
Pies zerwał się z posłania i zaczął kuleć. Albo – psiak zeskoczył z kolan właściciela czy skoczył na łóżko i zaczął utykać.
Te zdarzenia odbiegają swoją dynamiką i siłą od tego, co się w tym kolanie wydarzyło.
Samo zerwane więzadło nie boli, bo już nie ma co tam boleć – nie ma już struktury więzadłowej.
Bolesność, która powstaje podczas chodu, bierze się z budowy anatomicznej kolana. Normalnie więzadło podczas ruchu utrzymuje kość udową w miejscu. W momencie, kiedy to więzadło się uszkadza, kość udowa jest wypychana do przodu i zaczyna się nadwichać.
Ruch nadwichający powoduje pociąganie tylnej partii łąkotek, które są przyczepione do struktury kości piszczelowej pasmami tylnymi, co powoduje silną bolesność podczas ruchu i dalsze uszkadzanie stawu.
Najgorszą rzeczą, która może się wydarzyć po zerwaniu więzadła krzyżowego, jest uszkodzenie łąkotek, bo nie ma ich jak naprawić, a to powoduje, że dalsze leczenie jest mniej skuteczne.
Kiedy pies zaczyna kuleć albo nagle podnosi tylną kończynę po spacerze czy po jakimś zdarzeniu ruchowym, to może to być zerwanie więzadła krzyżowego. Zwłaszcza gdy kulawizna nie przechodzi pomimo podawania leków.
Zazwyczaj, gdy pies kuleje, właściciel zabiera go do internisty weterynaryjnego. I często zdarza się tak, że weterynarz ogólny nie jest w stanie poprawnie zdiagnozować, co się wydarzyło. Przepisuje tabletki, które działają tylko w momencie podawania. Potem kulawizna wraca.
Bolesność wynika z tego, że noga jest cały czas w ruchu. Tutaj pomoże tylko mechaniczna stabilizacja kolana. Brak więzadła krzyżowego powoduje niestabilność stawu kolanowego, trzeba tę stabilność przywrócić. Tu nie pomogą ani tabletki, ani rehabilitacja.
Badanie zerwania więzadła krzyżowego jest dość proste. Jeżeli test szufladowy da wynik dodatni, czyli kolano jest niestabilne, to znaczy, że powinno być zoperowane. I nie ma tu znaczenia czy doszło do zerwania, naderwania czy rozciągnięcia więzadła.
Test szufladowy to test palpacyjny, który wykonuje się ręcznie, u spokojnych psów bez znieczulenia. U bardziej zbudowanych mięśniowo, typu amstafy, gdzie partie mięśniowe są naprawdę duże, może być to problematyczne do wykonania. W takich przypadkach można spremedykować zwierzaka (czyli podać leki uspokajające) i wtedy wykonać ten test szufladowy.
Struktura więzadła krzyżowego na zdjęciu radiologicznym jest zupełnie niewidoczna. Prześwietlenie kolana, by zdiagnozować zerwanie więzadła, nic nie wnosi do diagnostyki.
Dobry ultrasonografista ortopedyczny jest w stanie zdiagnozować podczas badania, czy więzadło zostało zerwane, naderwane, czy jest stabilne. Potrafi opisać, jak wygląda przednia część łąkotek. To istotne informacje, które pozwalają określić dalsze rokowania co do chodu.
Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa przy zerwaniu więzadła
Oba te badania są drogie i niewiele wnoszą.
Tomografia komputerowa, tak jak RTG nie pokaże struktury więzadłowej.
Rezonans musiałby być wysokopolowy z cewką, czyli z urządzeniem, które będzie w stanie zbadać kolano. Jest duży problem z dostępnością takich urządzeń. Badania są drogie, czasem droższe niż zabieg, który trzeba wykonać.
Tylko chirurgiczna stabilizacja tego więzadła spowoduje prawidłowe dalsze leczenie tego stawu kolanowego. Najlepszą decyzją, jaką może podjąć właściciel psa, jest decyzja o zrobieniu zabiegu.
Dzięki ustabilizowaniu więzadła można przeciwdziałać rozwojowi stanów zwyrodnieniowych i zapobiec dalszej kulawiźnie. Można zahamować dalsze uszkodzenia struktur kolana.
Niezoperowany pacjent nie umrze, ale nie zacznie sam chodzić. Pies będzie przeciążał drugą nogę i powodował uszkodzenia w drugim stawie kolanowym. Może dojść do zerwania drugiego więzadła.
Im szybciej właściciel zwierzaka zdecyduje się na zabieg chirurgiczny, tym lepszy efekt osiągnie.
Czasem ludzie chcą zaczekać, by leczyć droższymi, lepszymi metodami. Zbierają pieniądze, a przez ten czas zwierzak chodzi, uszkadza kolano. Potem efekt zabiegowy jest daleki od oczekiwań, bo czas spowodował dalsze uszkodzenia stawu. Wtedy nawet droższy zabieg nie uratuje stawu, bo nie ma już czego ratować.
Podawanie leków przeciwbólowych zwierzakowi, który czeka na zabieg chirurgiczny z zerwanym więzadłem krzyżowym, to nie jest do końca dobry pomysł. Kiedy zdejmujemy bolesność ze stawu, umożliwiamy jego dalsze uszkadzanie.
Pies nie rozumie, że jak będzie chodził na tej nodze z zepsutym stawem, to będzie go dalej uszkadzał. Nie możemy mu wytłumaczyć: „Słuchaj, Pikuś, nie chodź proszę na tej nodze”.
Jeśli po podaniu leków ból ustąpi, to Pikuś będzie chętnie używał tego stawu. A to w przyszłości będzie miało tragiczne konsekwencje, jeżeli chodzi np. o strukturę łąkotkową.
Aby zapobiegać zerwanym więzadłom, trzeba dbać o linię psa. W tym schorzeniu dużą rolę odgrywa otyłość. Im cięższy pies, tym większe obciążenie na stawy kolanowe oraz większa możliwość zerwania więzadła krzyżowego.
Nadmierna, źle poprowadzona, aktywność fizyczna u psa, czyli bez rozgrzewek, z dużą ilością zwrotów czy wyskoków będzie powodowała przeciążanie struktur kolanowych. I może doprowadzić do zerwania więzadła krzyżowego.
Właściciele małych ras, typu yorki czy shih tzu, też powinni zwracać większą uwagę na swoich pupili. Zerwanie więzadła krzyżowego jest wtórne do zwichających się rzepek, które częściej dotykają właśnie małe rasy psów.
Jeśli u Twojego psa wystąpi nagła silna kulawizna, trzeba jak najszybciej udać się do ortopedy weterynaryjnego. Nie każdy lekarz internista jest w stanie prawidłowo zdiagnozować zerwane więzadło, zwłaszcza gdy pojawi się obrzęk, kolano jest bolesne i pies nie daje się zbadać. Lepiej od razu zabrać psa do weterynarza ortopedy, który postawi diagnozę i dopasuje prawidłowe leczenie.
<< wstecz
Michał Nowicki